Epiktet i wolność

Filozofia stoicka to fajna praktyczna filozofia. Pisałem o niej we wpisie poświęconym radzeniu sobie ze stresem (tutaj). Lubię do niej powracać i przypominać sobie jak można myśleć o rozwiązywaniu problemów.

Takiej powyższej grafiki na pewno nie narysowałby autor idei za którą stoi ukazany schemat. Był to Epiktet z Hierapolis, filozof żyjący ok. roku 50 – 130 n. e.

Nie narysowałby, ponieważ nawet nie spisywał swoich nauk, które dawał we własnej szkole filozofii. Zrobił to jego uczeń, dzięki czemu jego stoickie nauki przetrwały do dziś.

Epiktet był znany z tego, że nauczał swoich uczniów, jak radzić sobie z trudnościami i problemami w życiu. Pouczał ich aby skupili się nad tym, co mogą kontrolować, a nie na rzeczach, które są poza ich kontrolą.

Jego nauki zostały spisane przez jego ucznia, Flawiusza Arrianusza, w „Encheiridionie” i „Diatrybach”. Pozycje te są dziś uważane za ważne dzieła filozofii stoickiej. Epiktet zmarł w roku 138 n.e. w wieku około 88 lat.

Podstawowa mądrość z nauki Epikteta to spojrzenie na naszą wolność jako coś zależnego od naszej woli. Od postawy jaką przyjmujemy do świata. Wiedział o czym nauczał, ponieważ sam był w swoim życiu niewolnikiem.

Czy może więc być wolny ktoś kto ma na przykład założone kajdany na ręce? Dla większości z nas jest to nie do wyobrażenia.

Epiktet twierdził, że tak. Droga do wolności i szczęśliwego życia prowadzi przez rozróżnienie, że są sprawy zależne od naszej woli i niezależne od niej. Problemy na które mamy wpływ i te które powstają niezależnie od nas. Koncentrowanie się na sprawach zależnych od naszej woli prowadzi do osiągnięcia wolności i szczęścia.

„Nie usiłuj naginać biegu wydarzeń do swej woli, ale naginaj wole do biegu wydarzeń, a życie upłynie ci w przyjemności”

Epiktet

Przejmować się jak Stoik

Stoikom można złudnie przypisać bierność i obojętność. Stoicki spokój to taki jakby synonim zbytniego zdystansowania się. To jednak tylko pozorne rozumienie tej filozofii.

Stoicy uważali, że niektóre rzeczy są poza naszą kontrolą, takie jak los. Inne zaś rzeczy, takie jak nasze myśli i emocje, są całkowicie w naszej kontroli. Dlatego też, aby rozwiązywać problemy i radzić sobie z trudnościami, stoicy skupiali się na kontrolowaniu swoich emocji i myśli. Do tego co jest w ich mocy, dostosowywali swoje działania.

Stoicy przejmowali się problemami, ale uważali, że nie warto tracić czasu na martwienie się rzeczami, na które nie mamy wpływu. Zamiast tego, skupiali się na tym, co mogą kontrolować.
Ich celem było osiągnięcie wewnętrznego spokoju i równowagi emocjonalnej poprzez mądre i rozważne działania ( Mądrość to jedna z najważniejszych wartości stoickich).

Jak po stoicku rozwiązywać problemy

Istnieje kilka technik, które były popularne wśród stoików i są uważane za charakterystyczne dla filozofii stoickiej. Oto kilka przykładów:

1. Ćwiczenie własnej elastyczności i adaptacji – skupiajmy się na tym, co możemy kontrolować, starając się być elastyczni i adaptacyjni w obliczu zmian i trudności.
2. Kontrola emocji – chyba najtrudniejsze – choć nie każdy sobie z tego zdaje sprawę, nasze emocje są całkowicie w naszej kontroli i powinniśmy je kontrolować. Niesie to ze sobą spokój i równowagę, tak niezbędne w życiu.
3. Praca nad przyjmowaniem rzeczy takimi, jakie są – gdy niektóre rzeczy są poza naszą kontrolą, powinniśmy przyjmować je takimi, jakie są, zamiast tracić czas na ich zmienianie.
4. Skupienie się na działaniu, a nie na rezultacie – powinniśmy skupiać się na działaniu, a nie na rezultacie, ponieważ rezultaty są często poza naszą kontrolą. Mogą się pojawić, ale nigdy gdy nie będzie działania.
5. Wewnętrzne wyważenie – dążenie do wewnętrznego wyważenia i równowagi emocjonalnej poprzez skupienie się na rzeczach, które są w naszej mocy, a także przez podejmowanie mądrych i rozważnych działań.

Największy problem w życiu?

W ostatecznym rozrachunku, wszyscy umrzemy. Prędzej, czy później. Powyższe stoickie zasady odnoszą się także do tych spraw ostatecznych, nie tylko codziennych.

Stoicy uważali, że śmierć jest naturalnym elementem życia i nie należy się jej bać. Według filozofii stoickiej, dusza jest nieśmiertelna i po śmierci ciała przechodzi do innego stanu istnienia. Stoicy uważali, że śmierć nie jest końcem naszej istoty ludzkiej, ale raczej początkiem nowego etapu, w którym nasza dusza zostaje oczyszczona i przygotowana do nowego życia.

Należy skupić się na swoich mądrych działaniach i dążyć do osiągnięcia wewnętrznego spokoju i równowagi.

Cała reszta problemów i tak się ułoży 😉